آموختن هر دانش تازه، مانند باز کردن یک درب جدید به روی دنیایی کشف نشده است. فرد ناآشنا به این دنیا در ابتدا با حجم انبوهی از ناشناختهها روبهرو میشود؛ کمی میترسد، گاهی گیج میزند و حتی ممکن است از قدم گذاشتن در این دنیای تازه حسابی پشیمان شود. چون به خودش و تواناییهایشان اعتماد چندانی ندارد. اما وقتی کمی صبوری میکند و خوب اطرافش را زیر نظر میگیرد میبیند که ماجرا آنقدرها هم سخت و پیچیده نیست. آموزش بورس هم دنیایی تازه برای کسانی است که تا به حال خودشان را در زمینه مالی محک نزدهاند.
دکتر جوزف مورفی
قانون زندگی، قانون باور و باورمندی است. اگر باور کنید که میتوانید، راهی برای انجامش پیدا خواهید کرد.

یک توصیه بزرگ که به شما داریم این است که آموزش بورس یک مسیر طولانی است که ما در تمام این مسیر همراه شما هستیم آموزش بورس رایگان و آنلاین همه در همین راستا برای شما ایجاد شدهاند. یادتان باشد که یکی از مهمترین عوامل موفقیت در آموزش روش های سرمایه گذاری در بورس این است که مطالب را به درستی و تفکیک شده آموزش ببینید.
ما در خانه سرمایه این کار را برای شما کردهایم، به عبارت بهتر اگر شما از جای اشتباهی آموزش خود را شروع کنید ممکن است به دلیل پیچیدگی مباحث، فکر کنید بورس چیز سختی است و ممکن است برای شما مناسب نباشد.
اما اگر این صفحه را به همین ترتیبی که توضیح دادهایم مطالعه کنید، خواهید فهمید بورس یکی از جذابترین و بهترین بازارهای سرمایه گذاری است، که با کمی آموزش درست میتوانید به نتیجه دلخواه خود برسید، پس به صورت گام به گام با ما در این پست پیش بروید تا بتوانید مسیر آموزش سرمایه گذاری در بورس خود را درست و سریع شروع کنید.
آموزش گام به گام بورس اوراق بهادار
موضوع آموزش در مقوله سرمایه گذاری که ریسک از دست دادن سرمایه مطرح است، بیش از پیش اهمیت دارد. ریسک از نادانی ناشی میشود و هرچقدر تخصص و مهارت سرمایه گذار نسبت به بازار بیشتر باشد، ریسک نیز کمتر خواهد بود.
در این یادداشت، گام به گام همراه شما خواهیم بود و به اصلیترین ابهامات ورود به بازار جذاب بورس پاسخ خواهیم داد:
گام اول: چرا آموزش بورس ضروری است؟
آموزش، جلیقه نجات، در دریای متلاطم سرمایه گذاری در بورس است. میتوان گفت رشد ثروت در بازار سرمایه بیش از هر چیزی به رشد تخصص سرمایه گذاران وابسته است.
بورس یک روی سود و یک روی زیان دارد، سود در بورس از جیب تازهکاران به جیب متخصصان میرود و اگر پیش از سرمایه گذاری در بورس، روی آموزش خود سرمایه گذاری نکنید، بورس روی زیان خود را به شما نشان خواهد داد!
هیچ چیز به اندازه آموزش و تخصص نمیتواند ریسک این سرمایه گذاری را کاهش دهد!
وارن بافت:
ریسک از آنجایی ناشی میشود که ندانید در حال انجام چه کاری هستید!
تعداد زیاد سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس و فرابورس، اهمیت موضوع آموزش را بیش از پیش نشان میدهد، انتخاب چند شرکت و سپس تخصیص سرمایه به این شرکتها نیازمند دانش کافی از شرکت ها، صنایع آنها و شرایط اقتصاد است.
گام دوم: چرا بورس؟
در ابتدا به مزایای سرمایه گذاری در بورس اشاره کرده و سپس آن را با یکی از مهمترین گزینههای سرمایه گذاری در اقتصاد ایران (بانک) مقایسه خواهیم کرد:
مزایای سرمایه گذاری در بورس چیست؟
چه مزایایی، سرمایه گذاری در این بازار را جذاب کرده است؟
- سودآوری در بورس: امکان سودآوری از دو محل دریافت سود نقدی (DPS) و افزایش ارزش سهام شرکتها (Capital Gain)، تنها از طریق سهامداری “یک” شرکت، شبیه یک تیر است با دو نشان! سهامداران معمولا در طول زمان سهامداری از نوسانات قیمت و در پایان سال مالی و پس از برگزاری مجمع عادی سالیانه از سود تقسیمی بهرهمند می شوند.
- نقد شوندگی: یک کد آنلاین و گذاشتن سفارش فروش در ساعات معاملاتی (۸:۳۰-۱۲:۳۰)، سریعترین مسیر دسترسی به سرمایه در این بازار است! گرد هم آوردن تعداد بالای عرضه و تقاضا در کنار هم در این بازار ورود و خروج به این بازار را آسانتر از سایر بازارها میکند.
- شفافیت اطلاعاتی: شفافیت اطلاعاتی و نظارت نهادی همچون سازمان بورس را در کمتر فرصت سرمایه گذاری هایی به صورت همزمان میتوان یافت! صورت های مالی شرکتها در ادوار سه ماهه و گزارش عملکرد در بازههای ماهانه به صورت منظم در سامانه کدال منتشر و به صورت عمومی در دسترس سهامداران قرار میگیرد.
- حفاظت در برابر تورم: شراکت در سهام شرکتهایی که درآمدزایی آنها متاثر از تورم است، سرمایه را در برابر تورم حفظ میکند. با توجه به اقتصاد تورمی ایران، حفاظت از “کاهش ارزش پول” اهمیت زیادی دارد.
- معافیت مالیاتی: سود تقسیمی در بورس معاف از مالیات است. بدین معنی که تمام سود دریافتی از معاملات بعد از در نظر گرفتن کارمزد در حدود ۰٫۵% تماما متعلق به سهامدار است.
سرمایه گذاری در بانک یا بورس؟
بدون شک سهولت سرمایه گذاری در بانک، این فرصت سرمایه گذاری را در ردیف گزینههای ابتدایی سرمایه گذاری قرار میدهد، اما همیشه اولین و راحتترین گزینه ممکن، بهترین نیست! زیرا:
- بررسی بازدهی: نرخ سود سپرده بانکی، به دلیل تضمین در پرداخت سودهای دورهای به عنوان یک نرخ سود بدون ریسک مطرح شده و بازدهی کمتری را برای سرمایه گذاران به همراه دارد.
- سودآوری از دو محل در بورس: در بورس، علاوه بر پرداخت سود نقدی، میتوان از رشد قیمت سهام شرکتها نیز منتفع شد.
- اهمیت عملکرد سرمایه گذار: سودآوری در بورس برخلاف بانک، به طور صددرصد به عملکرد سرمایه گذاران بستگی دارد و تضمینی در برخورداری از سودآوری در صورت انتخاب فرصت های سرمایه گذاری اشتباه وجود ندارد.
- بررسی تضمین سودآوری: در بازار سهام قرار بر دریافت سود ثابت ماهانه و بدون پذیرش ریسک نیست و سودآوری سهامداران ارتباط مستقیمی با عملکرد شرکتها دارد.
- بررسی ریسک بورس: ریسک بالاتر بورس، منجر به بازدهی بالاتر برای سرمایه گذارانی میشود که تخصص کافی برای انتخاب سهام مناسب را دارند.
- مقایسه سودآوری بورس و بانک: هماکنون نرخ سود سپردههای سرمایه گذاری به صورت سالانه در محدوده ۱۸% تا ۲۲% قرار میگیرد. حال آن که در صورت انتخاب صحیح گزینهی سرمایه گذاری در بورس، قابلیت افزایش سرمایه تا سقف ۵% تنها در یک روز وجود دارد.
- مزیتی فراتر از بازدهی: با فرض بازدهی بالاتر سپرده پنج ساله، این سپرده، جهت برداشت زودتر از موعد با نرخ شکست روبرو است که این عیب نیز با مزیت نقد شوندگی در بورس قابل رقابت نیست!
- مزیتی فراتر از پوشش تورم: با توجه به مقادیر پیشبینی نرخ تورم در چند سال آتی، عملا باقی ماندن سرمایه در بانک توجیهی ندارد! چراکه نرخ سپردههای بانکی هم اکنون در حدود ۲۰% یا کمتر از آن است و این در حالی است که طبق پیش بینی صندوق بین المللی پول، نرخ تورم برای سه سال آتی بالای ۲۵% خواهد بود.
این مطلب را حتما بخوانید: چطور بورس بخریم؟ آموزش نحوه خرید سهام در بورس بصورت آنلاین و اینترنتی
گام سوم: حداقل سرمایه گذاری در بورس چقدر است؟
برای کسی که تجربهای از بورس و معامله در آن ندارد، اولین پرسشی که ذهنش را قلقک میدهد این است که: «اگر بخواهم در بازار بورس سرمایه گذاری کنم چقدر باید پول داشته باشم؟» خوشبختانه این پرسش، پاسخ ترسناکی ندارد.
در حال حاضر، حداقل سرمایه مورد نیاز برای ورود به بورس، ۵۰۰ هزار تومان است. شما با این مبلغ میتوانید سهام شرکتهای کوچک و بزرگ را تا جایی که سرمایهتان – یعنی همان ۵۰۰ هزار تومان – اجازه میدهد خریداری کنید.
جالب اینجا است که سقفی برای این مبلغ وجود ندارد. یعنی میتوانید میلیاردها تومان سرمایه را وارد بورس کنید و مشکلی هم به وجود نیاید.
گام چهارم: نگاهی به حداقل و حداکثر سود در بورس
ماجرای سود کردن در بورس با دیگر بازارها – مثلا بازارهای سنتی – بسیار متفاوت است. در واقع، سود و زیان در بورس، درصدی از سرمایه شما را تشکیل میدهد. این موضوع، باعث میشود که درصد سود و زیان برای شما – با فرض اینکه همان ۵۰۰ هزار تومان را وارد بورس کردهاید – با فردی که ۵۰ میلیون تومان را وارد بورس کرده است یکسان باشد.
مثلا ممکن است هر دو ۱۰ درصد سود یا ضرر کنید. به این ترتیب، مبلغ سود شما ۵۰ هزار تومان و فرد دیگر ۵ میلیون تومان خواهد شد. تفاوتی که در میزان مبلغ سود نهایی شما دو نفر دیده میشود تنها به علت تفاوت در حجم سرمایه اولیه است نه درصد سود.
در این میان، نکته مهم و سرنوشتساز برای سرمایه شما، میزان مهارتتان در تحلیل و بررسی موقعیتهای سرمایه گذاری است. هر چقدر که مهارتتان بیشتر شود، توانایی کشف معاملههای پُر سود را پیدا میکنید و به این ترتیب میزان سودتان افزایش و از ضررهایتان کاسته میشود.
بزرگترین ظلمی که میتوانید در حق سرمایه ارزشمندتان روا دارید معامله کردن بدون داشتن دانش و اطلاعات حرفهای است. چون با این کار، حاصل زحمتهای خود را به راحتی از دست میدهید.
گام پنجم: آیا بدون تحصیلات مرتبط میتوان وارد بورس شد؟
یکی از جذابیتهای بورس این است که کاری به مدرک تحصیلی افراد ندارد. شما با هر رشته تحصیلی میتوانید وارد این بازار شوید و دست به معامله بزنید. شاید تنها تفاوت میان شما و کسانی که در رشتههای مرتبط با بورس تحصیل کردهاند این باشد که کمتر از آنها درباره اصطلاحات بازارهای مالی میدانید. این خلاء میتواند با تلاش، مطالعه و شرکت در دورههای معتبر بورسی پُر شود.
اگر مدرک تحصیلی شما زیر دیپلم است میتوانید از طریق تماس با کارگزارتان و به صورت آفلاین به خرید و فروش سهمهایتان بپردازید.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید بسیاری از موفقترین سرمایه گذاران و معاملهگران بورس، تحصیلات مرتبط با این بازار را نداشتند. اما اکنون از آن سودهای کلانی میبرند و حتی دانستههای خود را به دیگران میآموزند.
نکته طلایی این است که شما توانایی خود را برای تجزیه و تحلیل اطلاعات موجود در بورس بالا ببرید. برای این کار هم به جای تحصیلات دانشگاهی به مهارت و تجربه نیاز دارید.
گام ششم: کارگزاری چیست؟
وقتی میخواهید در بانک حساب باز کنید، باید شال و کلاه کرده و همراه با مدارک مورد نیاز – مثلا شناسنامه و کارت ملی – به نزدیکترین شعبه بانک در محل زندگی خود بروید. چون این تنها راه برای داشتن یک حساب در بانک است.
شرکتهای کارگزاری بورس هم چیزی شبیه به بانک هستند. شما برای معامله در بازار بورس باید در یک کارگزاری حساب باز کنید. شاید بپرسید: «چرا باید این کار را بکنم؟ مگر خودم نمیتوانم در بازار بورس خرید و فروش کنم؟ کارگزاری چه اهمیتی دارد؟» در پاسخ باید بگوییم که هیچ فردی نمیتواند به صورت مستقیم در بورس کار خرید و فروش سهام را انجام دهد. همه معاملهها با کمک یک واسطه – یعنی همان شرکت کارگزاری – انجام میشوند.
شما به عنوان یک سرمایه گذار از طریق کارگزار خود سهامتان را با دیگر سهامداران معامله میکنید. در واقع، کارگزار، واسطی میان سرمایه گذار با بازار سرمایه است. در این میان، شرکتهای کارگزاری هم مبلغ اندکی را به عنوان دستمزد این کار از حساب شما نزد آن کارگزاری، برداشت میکنند.
این مطلب را حتما بخوانید: سرمایه گذاری در بورس ایران به چه روش هایی انجام می شود؟
گام هفتم: آشنایی با مراحل ثبت نام و ورود به بورس
در این بخش به صورت گامبهگام تمام کارهایی که باید برای ورود به بورس انجام دهید را برایتان توضیح میدهیم. بعد از گذراندن این سه گام، شما به طور رسمی سهامدار میشوید. این مراحل ساده هستند و در کمتر از چند روز تمام میشوند. قبل از دیدن گامهای ثبت نام باید با سه اصطلاح مهم آشنا شوید. بیایید نگاهی به آنها بیندازیم:
اولین گام برای ثبت نام و ورود به بورس «گرفتن کد بورسی» است. «کد بورسی» شناسهای ویژه شما است که با استفاده از آن میتوانید در بازار بورس یا فرابورس دست به معامله سهام بزنید. این کُد چند ویژگی دارد:
- کارکردی شبیه به کد ملی در بازار بورس دارد. یعنی شما با این کد در بازار سرمایه شناسایی میشوید.
- این کد از پنج رقم تصادفی و سه حرف اول نام خانوادگیتان تشکیل شده است.
- هر شخص حقیقی – یعنی فرد عادی و نه یک شرکت – فقط میتواند یک کد بورسی داشته باشد.
- برای انجام معامله در «بورس کالا» و «بورس انرژی» باید کدهای بورسی متفاوتی دریافت کنید.
منظور از احراز هویت، فرآیندی است که در آن شما به عنوان یک شخص واقعی شناسایی میشوید. احراز هویت به ۲ صورت انجام می شود:
- احراز هویت غیرحضوری یا الکترونیکی
- احراز هویت حضوری
انتخاب یک کارگزاری مناسب و معتبر هم در شمار اقدامهایی قرار میگیرد که باید به هنگام ثبت نام در بورس انجام دهید. همان طور که بانکها و موسسههای مالی زیادی برای افتتاح حساب بانکی وجود دارند، شرکتهای کارگزاری هم متفاوت هستند. باید قبل از انتخاب کارگزار مناسب، تحقیق کنید تا شرکتی را بیابید که کمترین میزان دستمزد را دریافت کند و بالاترین سطح خدمات را در میان شرکتهای کارگزاری دیگر ارائه دهد.
سه گام تا مهیا شدن برای معامله در بازار سرمایه
گام اول: یک شرکت کارگزاری را انتخاب کرده و در آن به صورت حضوری یا آنلاین ثبت نام کنید.
گام دوم: در سامانه «سجام» ثبت نام کرده و کد پیگیری ۱۰ رقمی خود را دریافت کنید.
گام سوم: برای احراز هویت خود به یکی از دفاتر پیشخوان منتخب دولت مراجعه کنید و یا به صورت غیرحضوری احراز هویت شوید. حتما قبل از مراجعه، کد پیگیری ۱۰ رقمی که از سامانه سجام دریافت کردهاید را به همراه اصل شناسنامه و اصل کارت ملی با خود همراه داشته باشید. چند روز بعد از انجام این سه گام، میتوانید به عنوان یک سهامدار معتبر دست به معامله در بازار سرمایه بزنید.
گام هشتم: میزان سود و ضرر در بورس چقدر است؟

تغییرات قیمت سهام در بورس به صورت درصدی است، لذا میزان سود یا ضرر بستگی به میزان سرمایه اولیه و درصد تغییرات مثبت و یا منفی قیمت سهام دارد.
در معاملات سهام، محدودیت دامنه نوسان (در حال حاضر مثبت و منفی ۵%) برای تغییرات قیمتی روزانه وجود دارد. در بورس یک شبه نمیتوان پولدار شد! حقیقت آن است که میزان بازدهی در بورس به صورت مستقیم با میزان توانایی و تخصص استفاده از فرصتهای سرمایه گذاری موجود در آن ارتباط دارد.
وارن بافت
سرمایه گذاری موفقیت آمیز نیازمند گذشت زمان، برخورداری از نظم و دیسیپلین و داشتن صبر و حوصله است. فارغ از اینکه چقدر استعداد و تلاش به خرج بدهید، بعضی کارها وقت میخواهند، نمیتوان با ۹ زن باردار، بچهای را یک ماهه به دنیا آورد
گام نهم: شاخص بورس چیست؟
شاخص بورس، یک معیار است که آن را به صورت عدد بیان میکنند. شما میتوانید با کمک شاخص بورس وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبههای مختلف، ارزیابی کرده و حتی به وسیله آن روند آینده بورس را پیشبینی کنید. توجه داشته باشید که نکته مهم در شاخصها میزان تغییرات آنها است نه عددی که نمایش میدهند.
در بازار سرمایه، شاخصهای فراوانی وجود دارند. اما این شاخصها چه هستند و چه کارکردی دارند؟ برایتان میگوییم.
معمولا اولین بخش مهم در اخبار اقتصادی، بیان کردن «شاخص بورس تهران» است. آموزش سرمایه گذاری دلفین وست البته منظور گوینده خبر، همین «شاخص کل» است. نام دیگر شاخص کل «شاخص قیمت و بازده نقدی» (TEDPIX) است. این شاخص، سطح عمومی قیمتها و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس را در حالت کلی به نمایش میگذارد. در شاخص کل، هر شرکت به اندازه ارزش آن تاثیر دارد. مثلا شرکتهای چند هزار میلیاردی، تاثیر بسیار زیادی روی کاهش یا افزایش شاخص کل دارند.
این شاخص، روند عمومی قیمت سهام همه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار را به نمایش میگذارد. در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص، مورد محاسبه قرار میگیرد. در صورتی که در شاخص کل، علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکتها هم در محاسبه شاخص در نظر گرفته میشود.
هر شرکتی که سهامش سادهتر و سریعتر خرید و فروش شود و در اصطلاح «نقد شوندگی» بیشتری داشته باشد، جواز ورود به فهرست ۵۰ شرکت فعال را دریافت میکند. سازمان بورس، هر سه ماه یک بار این فهرست را بازبینی میکند.
گام دهم: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس

دو روش اصلی برای سرمایه گذاری در بازار سرمایه وجود دارد:
در روش مستقیم، شما خودتان سرمایهتان را مدیریت میکنید و به معامله سهمهای مورد علاقهتان میپردازید. برای موفق شدن در این روش، باید خودتان را به سلاح دانش، مهارت و تجربه مسلح کنید.
در روش غیر مستقیم، شما یا دانش کافی برای معامله در بازار سهام را ندارید یا زمان کافی برای بررسی سهمهای مختلف و کشف موقعیتهای مناسب خرید را پیدا نمیکنید. در این حالت، دو راه پیش رویتان دارید:
- صندوق های سرمایه گذاری
در صندوق سرمایه گذاری میتوانید بسته به میزان سرمایهتان تعدادی واحد (یونیت) از یک صندوق را خریداری کنید. به این ترتیب، مدیر آن صندوق با استفاده از کارشناسهایی که دارد سهمهای سوده یا موقعیتهای خوب سرمایه گذاری را شناسایی میکند و سود حاصل از این فرآیند را بعد از برداشت کارمزدش به شما میپردازد.
- سبدگردانها
راه دومی که پیشرویتان قرار دارد استفاده از شرکتهای سبدگردان و سپردن سرنوشت سرمایهتان به دست افرادی خبره است که مسئول خرید، فروش و مدیریت مجموعه سهمهای شما میشوند. نکته مثبت این ماجرا مصاحبهای است که شرکت سبدگردان با شما انجام میدهد تا از این راه بتواند میزان ریسکپذیریتان را شناسایی کند.
گام یازدهم: انواع روش های تحلیل در بورس
تصور سرمایه گذاری در بازار سرمایه بدون استفاده از تحلیلها مانند حرکت کردن با سرعت ۲۰۰ کیلومتر در ساعت آن هم با چراغهایی خاموش در جادهای سنگلاخی و مهآلود است.
کسی که بدون استفاده از روشهای مختلف تحلیل دادههای بورسی، سرمایه ارزشمند خود را وارد این بازار میکند طعمه سرمایه گذارانی میشود که میدانند کجا هستند و به کجا میخواهند بروند.
در نتیجه، اگر به دنبال این هستید که سرمایه گذاری مستقیم را در بورس انجام دهید، چارهای به جز یادگیری دانش تحلیل ندارید. در دنیای بورس، تحلیلها به دو دسته اصلی تقسیمبندی میشوند:
۱- تحلیل تکنیکال
نگاه تحلیل تکنیکال به گذشته است. در این روش تحلیلی، شما دادههای مالی سهمهای مختلف را با هدف بررسی دقیقتر و کشف الگوهای منطقی فراز و فرود آنها مورد بررسی قرار میدهید. قلب تپنده تحلیل تکنیکال این فرض است که تمام فاکتورهای لازم برای تصمیمگیری در قیمت سهم پنهان شدهاند و تاریخ تکرار میشود.
این روش در تمام بازار هایی که بر اساس عرضه و تقاضا فعالیت می کنند کاربرد دارد، بازار هایی همچون ارزهای خارجی، بورس اوراق بهادار و بازار طلا، فلزات گران بها و مسکن را با استفاده از این روش می توان تحلیل کرد.
تحلیلگران تکنیکال بر خلاف تحلیلگران بنیادی ارزش ذاتی اوراق بهادار را اندازهگیری نمیکنند، آنها از روی تحلیل و بررسی نمودارها رفتار آتی قیمت را پیش بینی می کند.
تحلیل تکنیکال بر سه اصل استوار است:
- همه چیز در نمودار قیمت دیده شده است.
- قیمت ها طبق روند مشخصی حرکت می کنند.
- تاریخ تکرار می شود.
۲- تحلیل بنیادی
تحلیل بنیادی روشی برای آنالیز کردن سهام یا اوراق بهادار بهواسطه محاسبه ارزش ذاتی آن است. این تحلیل، بامطالعه تمامی موارد تأثیرگذار بر ارزش، نظیر وضعیت مالی و مدیریت شرکت، صنعت و شرایط اقتصادی کلان انجام میشود.
هدف اصلی چنین تحلیلهایی، کشف ارزش خاصی است که بتوان آن را با قیمت فعلی مقایسه کرد و درنتیجه مقایسه یک سرمایهگذار بتواند برای خرید یا فروش سهم و اوراق بهادار تصمیمگیری کند.
در تحلیل سهام، یک تحلیلگر بنیادی با در نظر گرفتن عواملی مانند درآمد شرکت، عواید کوتاهمدت، حاشیه سود، رشد آینده تحلیل را انجام میدهد و به عبارت دیگر، وضعیت مالی یک شرکت مدنظر است.
گام دوازدهم: پرتفوی چیست؟

اگر تصور کنیم که سهمها میوههای قرار گرفته روی درخت بورس هستند، هر سرمایه گذار باید برای خرید این میوهها هزینه کند و آنها را در سبدی کنار هم قرار دهد.
در دنیای بورس به این سبد و میوههای درون آن «سبد سهام» یا «پرتفوی» میگویند. به زبان ساده، پرتفوی مجموعه داراییهای خریداری شده توسط شما است. تشکیل سبد دارایی، راهی مطمئن برای کاهش ریسکهای سرمایه گذاری است.
سبد دارایی شما باید از انواع مختلف داراییها تشکیل شود. یادتان باشد، در بازار سرمایه نباید تمام سرمایه خود را صرف خرید سهام یک صنعت کنید و تکسهم شوید.
گام سیزدهم: عرضه اولیه چیست؟
به روز اول عرضه سهام یک شرکت برای اولین بار در بورس یا فرابورس «عرضه اولیه» میگویند. عرضه اولیه یک شرکت در بورس به این معنی نیست که آن شرکت، تازه کار خودش را شروع کرده است. بلکه به این معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است.
معمولا عرضههای اولیه طرفداران زیادی دارند. چون قیمت آنها به دلیل ارائه تخفیفها توسط سازمان بورس مناسب هستند. هر سرمایهگذار میتواند ۴۸ ساعت بعد از درج آگهی عرضه اولیه شرکت در سایت سازمان بورس یا فرابورس سفارش خود را ثبت کند.
تعداد سهام عرضه اولیه قابل خریداری به تعداد کل خریداران بستگی پیدا میکند.
عرضه اولیه را کی بفروشیم؟
شما میتوانید از فردای روز عرضه اولیه، سهام خریداری شده خود را به فروش برسانید. در واقع، کشف بهترین زمان برای فروش به تصمیم شما به عنوان یک معاملهگر بستگی پیدا میکند.
در نتیجه، باید با توجه به روند فعلی بازار بورس، بررسی وضعیت فعلی و پیشبینی آینده شرکت، بزرگ یا کوچک بودن شرکت و … تصمیم به فروش سهام عرضه اولیه خودتان بگیرید.
گام چهاردهم: EPS و DPS چیست؟
در این بخش قرار است باب آشنایی را با دو اصطلاح بسیار مهم بورسی باز کنیم:
EPS چیست؟
«EPS» کوتاه شده عبارت «Earnings Per Share» و به معنای «درآمد هر سهم» است. این مقدار از طریق تقسیم میزان سود شرکت – البته پس از کسر مالیات – بر تعداد سهام آن شرکت به دست میآید.
DPS چیست؟
«DPS» کوتاه شده عبارت «Dividend Per Share» است. در واقع «DPS» آن قسمتی از «EPS» است که بین سهامداران تقسیم میشود. شرکتهای مختلف، سیاستهای گوناگونی برای تقسیم این مقدار سود بین سهامداران خودشان دارند. در نتیجه، این مقدار ثابت نیست.
گام پانزدهم: آشنایی با مجامع شرکتها و انواع آن
«مجمعها» جلسهها یا گردهماییهایی هستند که شرکتهای سهامی برای مدیران و سهامداران خود ترتیب میدهند و در طول آن تصمیمهایی در مورد فعالیت آن شرکت میگیرند. در کل، دو نوع مجمع وجود دارد:
۱- مجمع عمومی عادی سالیانه
مجمعهای عادی با هدف بررسی صورتهای مالی، تصویب میزان سود نقدی تقسیمی بین سهامداران و ارائه گزارشهای هیئت مدیره به سهامداران برگزار میشوند. برای به رسمیت رسیدن این مجمع، دستکم باید ۵۰ درصد از سهامداران حضور داشته باشند.
۲- مجمع عمومی فوق العاده
هر مجمعی که عادی نباشد، فوقالعاده است. مجمعهای فوقالعاده با هدف دریافت مجوز اجرا از سهامداران توسط هیئت مدیره برای انجام کارهای خاصی مانند افزایش سرمایه و تغییر اساسنامه برگزار میشوند.
گام شانزدهم: افزایش سرمایه و روشهای آن

یکی از راههایی که شرکتهای بورسی میتوانند سرمایه لازم برای پروژههای جدید خود یا در کل، تامین مالی شرکت را به دست بیاورند «افزایش سرمایه» است.
گذشته از این شرکتهای بورسی میتوانند از افزایش سرمایه برای بهبود یا اصلاح ساختار مالی شرکت و جلوگیری از خروج نقدینگی استفاده کنند. به زبان سادهتر شرکتهای بورسی برای اینکه سرمایه خود را افزایش دهد باید تعدادی سهام جدید منتشر کنند و به سهامداران بفروشند تا مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه را تامین کنند.
افزایش سرمایه، به چهار روش انجام میشود:
۱- سود انباشته
شرکتهای بورسی باید هر سال، درصدی از سود خود را در حسابی به نام «سود انباشته» نگهداری کنند. وقتی مبلغ این سود به مقدار قابل توجهی میرسد شرکتها از این سود به عنوان منبعی برای افزایش سرمایه و تامین نیازهای مالی خود بهره میبرند.
این روش افزایش سرمایه به «سهام جایزه» معروف است. چون هیچ نقدینگی وارد شرکت نمیشود و سهامداران آن شرکت بدون اینکه پولی بپردازند سهام جدیدی را در سبد خود دریافت میکنند.
در این روش، درصد مالکیت سهمهای شما تغییر نمیکند. مثلا اگر ۲۰۰۰ سهم از یک شرکت را به ارزش ۵ میلیون تومان داشته باشید و آن شرکت از طریق سهام جایزه، سرمایه خود را افزایش دهد، شما در ظاهر مثلا ۵۰۰ سهم جدید دریافت خواهید کرد اما به دلیل اینکه قیمت سهمها کاهش مییابد در انتها میزان دارایی شما همان ۵ میلیون تومان باقی خواهد ماند.
۲- فروش حق تقدم
در این روش، شرکتها برای تامین منابع مالی خود به دنبال جذب سرمایه جدید میگردند. در نتیجه، سهامهای بیشتری را برای فروش میگذارند و اولویت خرید این سهمهای تازه را به سهامداران قدیمی خود میدهند.
سهامدار قدیمی میتواند در طول یک بازه زمانی ۶۰ روزه، بابت خرید هر سهم مبلغ مشخصی – معمولا ۱۰۰۰ ریال – را بپردازد یا اینکه امتیاز این حق تقدم خرید را به دیگران واگذار کند.
۳- تجدید ارزیابی داراییها
روش تجدید ارزیابی داراییها، تنها یک فرآیند حسابداری است. چون هیچ پول جدیدی وارد شرکت نمیشود و تنها افزایش قیمت داراییهای کنونی شرکت در محاسبات مالی جدید در نظر گرفته میشود.
مثلا اگر شرکت در سال ۶۶ یک دستگاه را به مبلغ ۱۰ میلیون تومان خریده باشد و اکنون قیمت آن دستگاه ۱۰ میلیارد تومان باشد، مابهالتفاوت این دو عدد به عنوان نوعی افزایش سرمایه شرکت در نظر گرفته میشود.
۴- صرف سهام
در این روش، شرکت از طریق پذیره نویسی، سهام خود را به مبلغی بیش از قیمت اسمی به فروش میرساند و تفاوت حاصل از قیمت فروش و قیمت اسمی سهام را به حساب اندوخته منتقل میکند یا در ازای آن سهام جدیدی به سهامداران قبلی خود میدهد.
گام هفدهم: سبدگردانی چیست؟
اگر شما هم جزو افرادی هستید که سرمایه زیادی دارند اما زمان یا دانش کافی برای مدیریت سرمایهشان را در اختیار ندارند، سبدگردانی برایتان یک گزینه خوب و طلایی به شمار رود.
شرکتهای سبدگردانی، تیمهایی تخصصی از افراد کارکشته و با تجربه را در اختیار دارند که با توجه به ویژگیهای شخصیتی شما مانند، میزان ریسکپذیری و توانایی خطر کردنتان سبدی از سهمهای مناسب شما را برایتان انتخاب و مدیریت میکنند. قبل از هر اقدامی باید چند نکته مهم را در مورد شرکتهای سبدگردانی بدانید:
- این شرکتها یک حداقل سرمایه را برای خودشان مشخص کردهاند و با سرمایه کمتر از آن کار نمیکنند. مثلا یکی از شرکتهای سبدگردانی حداقل سرمایه برای آغاز کار را یک میلیارد تومان در نظر گرفته است.
- سبدگردانها دستمزد خود را از روی سود حاصل از سهام شما برمیدارند. معمولا این دستمزد ۲۰ درصد از سودهای بالای ۲۰ درصد را شامل میشود.
- هیچ شرکت سبدگردانی سود تضمین شده در اختیار سرمایه گذار قرار نمیدهد.
- این شرکتها در ضرر حاصل از معاملات شریک نمیشوند و در هر صورت دستمزد خود را برمیدارند.
گام هجدهم: تغییر کارگزار ناظر
گاهی به عنوان یک سهامدار و به دلیلهای مختلفی مانند بالا بودن دستمزد کارگزاری، کُندی سیستم پلتفرم و … تصمیم میگیرید که کارگزار ناظر خود را تغییر دهید. با دو روش میتوانید این کار را انجام دهید:
روش اول: چمدانتان را ببندید و کارگزاری را ترک کنید
در این روش باید تمام سهام خود در کارگزاری را به فروش برسانید و پول خود را از سیستم بیرون بکشید. سپس با موجودی خود در کارگزاری جدیدتان شروع به خرید سهمها کنید. اما این روش از طرف ما توصیه نمیشود. چون ممکن است در این میان که شما مشغول فروش داراییها و انتظار برای واریز پولتان به حسابتان هستید، سهمهایی که فروختید رشد کنند و شما ضرر کنید.
روش دوم: جمع کردن چمدانتان را به عهده کارگزاری بسپارید
به سراغ کارگزاری جدید بروید و کارهای ثبت نام خود را تمام کنید. وارد کد معاملاتی خود شوید و بعد از مشخص کردن سهامتان گزینه «تغییر کارگزار ناظر» را انتخاب کرده و درخواست خود را ثبت کنید تا بعد از ۴۸ ساعت سهام به حساب کارگزاری جدیدتان منتقل شود. این کار نه تنها هیچ هزینهای را برایتان به دنبال ندارد، بلکه از ضررهای احتمالی که ممکن بود در روش اول گرفتارشان شوید هم جلوگیری میکند.
گام نوزدهم: بورس به عنوان شغل
بورس شغل دوم، درآمد اول؟
مهمترین سوالی که فعالان این بازار مطرح میکنند آن است که آیا میتوان به ثبات درآمدزایی از بورس رسید؟
پاسخ به این سوال به سرمایه اولیه و نحوه عملکرد سرمایه گذار وابسته است، همچنین:
- این حرفه هم مانند هر حرفه دیگری، هم نیاز به مهارت و هم تخصیص زمان دارد.
- وجه تمایز این حرفه آنجاست که مهارت، “اهرم” کسب درآمد شما خواهد بود، تخصص بیشتر بازدهی بالاتری به همراه دارد.
- در کنار تایم معاملاتی بازار، لازم است پیگیر عوامل اقتصادی موثر بر شرکت ها باشید تا بتوانید فرصتهای سرمایه گذاری را شناسایی کنید.
- هرچقدر بیشتر برای فهم این بازار زمان بگذارید، هوشمندتر میشوید و بازار به سرمایه گذاران هوشمند خود بازدهی بیشتری میدهد.
- بورس شغلی است که نیازی ندارد در زمان و مکان مشخصی حاضر شوید و این مورد نیز بر جذابیتهای آن میافزاید.
گام بیستم: برای بُردن باید راه و رسم بازی را بدانید
بازار بورس یکی از بزرگترین زمینهای بازی در جهان است که بدون هیچ تعصبی به همه علاقهمندان به بازی پول، خوشآمد میگوید. اما تنها کسانی میتوانند در این بازی برنده باشند که قبل از هر کاری، راه و رسم بازی را به خوبی بدانند و در ابتدا برای محک زدن خودشان و تواناییهایشان با مبلغهای کم بازی را شروع کنند. در این صورت، آنها نیز قدمبهقدم در جُرگه بازیکنان حرفهای قرار میگیرند.
نظرتان چیست؟ آیا دوست دارید وارد این بازی ثروتساز و هیجانانگیز شوید؟
رابرت کیوساکی:
«پول نه یک واقعیت بلکه یک بازی است.»
گام بیست و یکم: منظور از کد به کد کردن در بورس چیست؟
سهامداران بازار سرمایه به دو دسته «حقیقی» و «حقوقی» تقسیم میشوند. یک فرد ممکن است هم به عنوان یک شخص حقیقی کد معاملاتی داشته باشد و هم به عنوان یک شرکت دارای کد حقوقی باشد.
این موضوع به آن فرد امکان میدهد تا در یک معامله، خودش به طور همزمان نقش خریدار و فروشنده را بازی کند. مثلا یک سهم را با کد حقیقی خود میفروشد و با کد حقوقی خود آن را میخرد. به این روش خرید و فروش، «کد به کد کردن» میگویند.
چه اهدافی پشت معاملههای کد به کد پنهان شدهاند؟
شاید در نگاه اول با خودتان بگویید: «این موضوع بیشتر شبیه به یک بازی است. چرا یک نفر باید سهمهای یک نماد را بخرد و بفروشد؟» در پاسخ باید بگوییم که موضوع کمی پیچیدهتر از این حرفها است. اما در کل، کد به کد کردن معاملهها با دو هدف انجام میشود:
- جابهجا کردن سهم برای آغاز یک حرکت مثبت یا منفی
- گمراه کردن کردن سهامداران دیگر
با این وجود، رصد معاملات و درک کد به کد کردن میتواند به کشف موقعیتهای خوب برای معامله کمک کند.
گام بیست و دوم: خرید پلهای یا نگه داشتن یکی دو پُل برای بازگشت
روشهای گوناگونی برای خرید سهام در بازار سرمایه وجود دارند. خرید پله ای یکی از این روشها است که با هدف حمایت و حفظ سرمایه انجام میشود. اجازه بدهید بیشتر برایتان توضیح بدهیم.
تصور کنید شما تغییرات یک نماد را زیر نظر میگیرید و در نتیجه تحلیلهایی که کردهاید بخشی از سرمایه خود را به خرید این سهم اختصاص میدهید. اما به دلیل تردیدی که دارید، این خرید را یکباره انجام نمیدهید.
مثلا یک روز ۲۰۰ سهم و روز بعد ۳۰۰ سهم را خریداری میکنید تا به سقف خرید مد نظرتان برای این نماد برسید. در این میان که شما کمکم خرید خود را انجام میدهید شاید متوجه شوید که تحلیلهایتان غلط از آب درآمدهاند. در این حالت میتوانید نقشه خود را تغییر دهید، خرید خود را متوقف کرده و از سرمایهتان محافظت کنید.
گام بیست و سوم: حجم مبنا چیست؟
حجم مبنا، ابزاری است که از آن برای حفظ آرامش در بازار بورس استفاده میشود. با استفاده از حجم مبنا میتوان جلوی ایجاد نوسانهای غیرطبیعی قیمت را گرفت.
به زبان ساده، حجم مبنا اینگونه تعریف میشود: «تعداد سهام معامله شده در دامنه نوسان.» البته برای محاسبه آن به فاکتور دیگری به نام «قیمت پایانی» نیاز داریم. به این ترتیب، حجم مبنا از تقسیم حجم مبنای کل – که از طرف سازمان بورس ارائه میشود – بر قیمت پایانی به دست میآید.
گام بیست و چهارم: نگاهی کوتاه به قیمت پایانی
قیمت هر سهم در طول یک روز معاملاتی میتواند بین دو بازه ابتدایی و انتهایی مجاز در حرکت باشد. اگر از این قیمتها یک میانگین وزنی بگیریم، نتیجه کار، قیمت پایانی آن سهم را نشان میدهد. قیمت پایانی یک سهم در روز گذشته، مبنای قیمت سهم برای معامله در روز بعدی است.
گام بیست و پنجم: منظور از ارزش معاملات چیست؟

ارزش معامله، فاکتوری است که سرمایهگذار با کمک آن میتواند به دادههای زیر دسترسی داشته باشد:
- میزان سهام دادوستد شده در یک روز کاری
- تخمین حجم نقدینگی موجود در بازار
اگر بخواهیم ارزش معاملات را به زبان ساده تعریف کنیم میگوییم: «جمع ارزش تمام معاملات انجام شده روی سهام، ارزش معاملات را نشان میدهد.» بد نیست چند نکته مهم را در مورد ارزش معاملات بدانید:
- ارزش روزانه معاملات سهام در سایت «tsetmc» قرار میگیرد.
- واحد ارزش معاملات «میلیارد ریال» است.
- ارزش معاملات درج شده در سایت بورس اوراق بهادار، معاملات بلوکی را هم در برمیگیرد. بنابراین برای کشف ارزش واقعی معاملات باید حجم معاملات بلوکی را از عدد نمایش داده شده به عنوان ارزش معاملات کم کنیم.
گام بیست و ششم: اختیار معامله چیست؟
قراردادهای اختیار معامله در دسته «اوراق بهادار مشتقه» قرار میگیرند. این بدان معنی است که ارزش خود را از یک دارایی فیزیکی دریافت میکنند.
در قراردادهای اختیار معامله یا آپشن، یک طرف قرارداد که مالک است متعهد میشود که قرارداد را اجرا کند و طرف دیگر که قرارداد را امضا کرده است اختیار دارد که اگر معامله برای او سودی نداشت از آن بیرون برود. در این قرارداد، گزینههای دارایی، زمان و قیمت از قبل مشخص میشوند.
گام بیست و هفتم: با حجم معاملات در بازار بورس آشنا شوید
حجم معاملات، تعداد معاملههای خرید یا فروش در طول یک بازه زمانی مشخص – روزانه، هفتگی یا ماهانه – را در برمیگیرد. واحد حجم معاملات «میلیون» است که آن را با حرف «m» نشان میدهند. این حجم دو حالت دارد:
- اگر تعداد معاملات خرید و فروش در یک بازه مشخص روی یک سهم را در نظر بگیریم، حجم معاملات آن سهم به دست میآید.
- اگر تعداد معاملات خرید و فروش در تمام بازار بورس و در یک بازه زمانی مشخص را در نظر بگیریم، حجم معاملات تمام بازار را به دست میآوریم.
گام بیست و هشتم: ارزش بازار چیست و چه چیزی را نشان میدهد؟
ارزش بازار، فاکتوری است که میزان بزرگی یک شرکت و اندازه تاثیر آن بر شاخص بازار سرمایه را نشان میدهد. این فاکتور، هم به طور ویژه برای هر نماد و هم به طور کلی برای تمام بازار محاسبه میشود.
به زبان ساده میتوان ارزش بازار یک نماد را اینگونه تعریف کرد: «اگر همین حالا تصمیم بگیرید تمام سهمهای موجود در یک نماد را بخرید چقدر باید هزینه کنید؟ آن هزینه، ارزش بازار آن نماد را نشان میدهد.» ارزش بازار یک سهم، از ضرب تعداد سهام شرکت در قیمت سهم به دست میآید.
گام بیست و نهم: سهام شناور چیست؟
هر شرکت بورسی از دو نوع سهامدار تشکیل شده است:
- سهامدار راهبردی
سهامدار راهبردی کسی است که مقدار قابل توجهی از سهام شرکت را در اختیار دارد و هدف نهایی او تبدیل شدن به مهرهای کلیدی در شرکت است.
- سهامدار عادی
فردی است که قصد دخالت در کارهای داخلی شرکت را ندارد و با دیدگاه کوتاهمدت دست به معامله سهام آن شرکت میزند.
در یک تعریف ساده، میتوان سهام شناور آزاد را اینگونه تعریف کرد: «به تعدادی از سهام یک شرکت بورسی که سهامداران عادی میتوانند هر روز آن را در بازار بورس خرید و فروش کنند، سهام شناور آزاد گفته میشود.»
گام سی ام: میانگین حجم ماه و کاربردهای آن
به تعداد حجمهایی که در طول یک ماه معامله میشوند، میانگین حجم ماه میگویند. این آیتم، یکی از گزینههای مهم در تابلوخوانی است. با استفاده از این میانگین میتوانید:
- درستی نقطههای حمایت و مقاومت را راستیآزمایی کنید
- ورود پول به سهم را شناسایی کنید
- میزان نقدشوندگی سهم مورد نظر را بسنجید
گام سی و یکم: نوسان گیری چیست؟

وقتی قیمت یک سهم در طول زمان دستخوش تغییر میشود، میگویند که سهم، دچار نوسان شده است. به افرادی که سود خود را از طریق این نوسانها میگیرند، «نوسان گیر» گفته میشود. نوسان گیری از بازار سرمایه، کار سادهای نیست.
برای انجام این کار باید تجربه و مهارت زیادی در بازار سرمایه به دست بیاورید و از مواردی همچون تحلیل تکنیکال، درک بازار، شرایط حاکم بر آن و تجزیه و تحلیل دادههای شرکت سردربیاورید و مهمتر از همه، محدودیتی در مورد سرمایه نداشته باشید. ریسک این کار برای کسانی که به تازگی وارد بازار سرمایه شدهاند بسیار بالا است.
گام سی و دوم: روش مارتینگل، یک بازی به ظاهر پر ریسک اما سودده
در بازار سرمایه روشهای زیادی برای کسب سود وجود دارند. یکی از این روشهای جالب، «مارتینگل» نام دارد. با به کار بردن روش مارتینگل میتوان از شدت ضررها کم کرد و خیلی زودتر به سود رسید. در این روش، سرمایهای که برای خرید یک سهم مشخص در نظر گرفتهاید را به چهار دسته نامساوی تقسیم میکنید.
به طوری که سرمایه شما در دسته اول کمترین مقدار و در دسته چهارم بیشتر مقدار را در بربگیرد. مستر تریدر سپس خرید اول خود را انجام میدهید. وقتی سهمی که خریداری کردید دچار افت قیمت شد به جای فروش آن، دو برابر مقدار خرید اولیه خود دوباره از آن سهم میخرید. یعنی از بخش دوم سرمایه خود برای این کار استفاده میکنید.
اگر سهم دوباره دچار افت شد، این بار چهار برابر دفعه قبل از آن سهم خریداری میکنید و بخش سوم سرمایه خود را برای خرید این مقدار از سهم در نظر میگیرید. بخش چهارم سرمایه شما به دنبال آخرین افت قیمت برای این سهم هزینه میشود.
مزیت روش مارتینگل این است که شما در نهایت بیشتر از روش خرید عادی خود سود میکنید. اما چون به گونهای خلاف جهت آب شنا خواهید کرد و در بازار منفی دست به خرید میزنید باید خودتان را از نظر روانی برای انجام آن روش آماده کنید.
گام اول تا سی و دوم آموزش بورس با خانه سرمایه

با آموزش شروع کردیم و اکنون لازم است بگوییم که آموزش نه تنها گام آخر که همراه همیشگی در مسیر سرمایه گذاری در این بازار جذاب است و تنها آموزش و تجربه است که رمز پیشرفتی است که شما را هر روز از دیروز خود باهوشتر میکند.
توقف در مسیر یادگیری، به معنی آمادگی برای مغلوب شدن در برابر ریسکهاست. نکته مهم در آموزش بورس، تعریف “مسیر صحیح و منظم یادگیری” است، در کلاس آموزش بورس نخبگان خانه سرمایه، بسته به سطح نیاز شما در آموزش، مقالات متعددی آماده است تا شما را بر ریسکهای بازار غالب کند!
خانه سرمایه از سال ۱۳۹۰ به صورت تخصصی بر روی آموزش سرمایه گذاری در بورس فعالیت می کند و دوره های و آموزش های تولید شده پختگی بسیار بالایی دارند و دانشجویان بسیار از خانه سرمایه در حال کسب سود از بورس و خرید و فروش سهام در بورس هستند.
در هر گامی که هستید میتوانید در ساعات اداری با شماره ۰۲۱۹۱۰۰۷۵۹۰ تماس بگیرید و تمامی سوالات خود را از مشاوران آموزش خانه سرمایه بپرسید.
یک گام فراتر در آموزش بورس
در خانه سرمایه دورههای جامع آموزش سرمایه گذاری در بورس آماده شده است و امکان شرکت در این دورهها به صورت عادی (حضوری) و نوین (غیرحضوری) فراهم است، بدون شک شرکت در ردههای آموزشی با بهرهگیری از اساتید با تجربه این حوزه، به دلیل انتقال مفاهیم تجربی، اثرگذاری بیشتری در معاملات شما خواهد داشت.
منبع