تفاوت سقف یوبوت و وافل چیست؟

مقاله­ پیش رو به بررسی تفاوت سقف یوبوت و وافل با جزئیات فنی و تخصصی می‌پردازد. سقف­‌های یوبوت و وافل هر دو از دسته سقف­‌های بتنی هستند که در دسته­‌بندی سقف‌­های دال با باربری دوطرفه قرار می‌گیرند. به سقف یوبوت دال مجوف و به سقف وافل دال مشبک نیز گفته می‌­شود. فراگیرشدن یک سیستم سازه‌­ای به طور مقطعی، در برخی بازه‌­های زمانی امری قابل درک است. در دهه 80 شمسی سیستم‌های سازه‌ای دال‌های مجوف (voided Slab) از جمله سقف یوبوت گسترش قابل ملاحظه­‌ای یافت. از اواسط دهه 90 شمسی سیستم وافل با استقبال بیشتری مواجه گردید. بررسی تفاوت‌­های این دو سیستم سازه‌­ای می‌­تواند برای سازندگان، محاسبین و ناظرین سود­مند باشد.

سقف یوبوت چیست؟

یوبوت به قالب اصلی شکل‌دهنده‌ی این نوع از سقف گفته می‌­شود. بعضی از این قالب­‌ها محصولی پلیمری و با پایه پلی‌پروپیلن هستند. این قالب‌­ها با هندسه مکعبی و به شکل توخالی ساخته می‌­شوند. به نحوی که در هنگام بتن ریزی هوا در ناحیه توخالی آن محبوس می­‌شود و فضای خالی در قسمتی از سقف که به بتن سازه‌­ای نیاز ندارد ایجاد می­‌گردد. احتمال نفوذ بتن به درون چنین قالب‌هایی وجود دارد و برای حل این مشکل امروزه از قالب‌­های اصلاح‌شده استفاده می‌شود. در تصویر زیر نمونه‌ای از قالب‌­های یوبوت نشان داده شده است.

به منظور اجرای سقف یوبوت ابتدا سطح زیرین سقف به کمک قالب­‌های مسطح به شکل یکپارچه قالب‌­بندی شده و میلگرد­های لایه تحتانی بر روی قالب­‌ها، با رعایت حداقل پوشش بتن قرار می‌گیرند. پس از آن قالب­‌های یوبوت بر روی میلگرد­های تحتانی، مطابق چیدمان نقشه‌­های سازه قرار می­‌گیرند. در نهایت لایه فوقانی میلگرد­ها بر روی قالب‌­های یوبوت قرار گرفته و سقف بتن ­ریزی می‌شود. سقف یوبوت نوعی از دال­‌های مجوف دو‌پوش است.

 

منظور از سیستم‌­های مجوف دوپوش آن نوع از سیستم‌های سقف سازه‌ای است که با حذف بتن اضافی از میان دال ضخیم به کاهش وزن سقف منجر می‌شوند. حذف بتن اضافی به کمک قراردادن پرکننده‌ها یا قالب‌­هایی با شکل و ابعاد مختلف امکان‌­پذیر است. عموما قالب‌­هایی که هندسه مکعبی دارند به عنوان سقف‌های یوبوت شناخته می‌شوند. اختراع سیستم‌های مجوف را به Jorgen Breuning معمار دانمارکی در دهه 90 میلادی نسبت داده‌­اند.

بر اساس شکل و مصالح سازنده پرکننده‌­های سقف‌ها نام‌­های تجاری مختلفی برای این گونه از سیستم­‌ها عنوان شده است. از جمله آن‌ها می‌توان به این عناوین اشاره کرد:

• کوبیاکس
• یوبوت
• بابل دک

شکل زیر به صورت شماتیک سقف‌­های مجوف را به تصویر کشیده است.

هر سه

تفاوت سقف یوبوت و وافل چیست؟

مقطع سازه‌­ای سیستم یوبوت به صورت I شکل بال‌پهن است اما مقطع وافل به صورت T شکل است. به منظور بررسی عملکرد سقف تحت اثر بار ثقل، تغییر شکل‌ یافته‌ی یک سازه با دال متعارف در تصویر زیر آمده است. در واقع ار بخواهیم از تفاوت سقف یوبوت و وافل بگوییم  ین تفاوت دردر عمده نواحی سقف در بارهای ثقلی لنگر مثبت حاکم است. به جز نواحی محدود نزدیک تکیه‌گاه‌­ها که لنگر منفی حاکم است. از این نظر می‌­توان گفت در یک دال متعارف باربر ثقلی، عمدتا بتن زیر تار خنثی تحت کشش است.

سیستم معرفی‌شده قبلا در کشورمان مورد استفاده قرار گرفته‌اند. وجه مشترک هر سه این سیستم‌­ها همان فرم دوپوش بودن آن‌ها است. یعنی هم در بالای پرکننده‌­ها و هم در زیر آن‌­ها بتن سازه‌­ای مسلح امتداد یافته است و بتن میانی که کاربرد سازه‌­ای ندارد به کمک پرکننده­‌ها حذف شده است. ازطرفی از آن­‌جا که در دال‌­های دوطرفه عموماً مشکلی در تامین برش مورد نیاز توسط مقطع وجود ندارد با حذف بتن غیرسازه‌­ای در میانه‌ی مقطع به‌طور قابل‌ملاحظه‌­ای، بار مرده سقف کاهش می­‌یابد. مهم‌­ترین نتیجه­‌ی این کاهش بار، بهینه‌سازی سازه خواهد بود. بر اساس تجربه، می‌توان گفت سیستم یوبوت از بین این سه رده سقف مجوف سابقه بیشتری در ساخت‌و‌ساز کشور داشته است.